Problemy w okolicy ścięgien to częsta przyczyna wizyt w gabinecie fizjoterapeuty. Poza urazami ostrymi takimi jak naciągnięcia, naderwania i zerwania wyróżniamy także zespoły przeciążeniowe. Tendinopatia charakteryzuje się zmianami w strukturze i funkcji ścięgna. Jedną z metod leczenia tego stanu jest przezskórna elektroliza. 

Tendinopatia – czym jest i jak powstaje?

Tendinopatia to stan ścięgna, który charakteryzuje się zmianami w jego strukturze i funkcji. W związku z tymi zmianami u pacjenta mogą występować takie objawy jak: ból występujący szczególnie rano oraz na początku aktywności, ból przy dotyku, obrzęk, uczucie sztywności, ograniczenie ruchomości.

W chorującym ścięgnie zachodzą różne procesy patofizjologiczne, które mogą obejmować:
  • zmiany funkcjonalne w tenocytach (komórkach produkujących kolagen);
  • degeneracja macierzy zewnątrzkomórkowej (nadmierna aktywność metaloproteinaz – MMP);
  • degeneracja kolagenu;
  • hiperwaskularyzacja (powstawanie nowych naczyń krwionośnych);
  • proliferacja substancji podstawnej.
Najczęstszą przyczyną tendinopatii zgłaszanych w gabinecie jest nieprawidłowo zaprogramowana aktywność fizyczna. Mianowicie spontaniczne zrywy na aktywność bądź treningi niedostosowane do poziomu sprawności pacjenta, po których organizm nie będzie miał czasu na regenerację przed kolejną jednostką mogą spowodować nieprawidłową kaskadę reakcji. Poza wspomnianymi czynnikami ryzyka coraz częściej mówi się także o kwestiach metabolicznych takich jak: nadwaga, podwyższony poziom cholesterolu, cukrzyca, hiperurykemia.

Metody leczenia

Przebieg tendinopatii możemy podzielić na 3 fazy:
  • reaktywna – rozwija się do ok. 12 tygodni. Nie obserwujemy w niej cech stanu zapalnego, a w USG możemy zauważyć pogrubienie i zaciemnienie obszarów ścięgna. W tej fazie skupiamy się głównie na modyfikacji treningu lub usunięciu czynnika sprawczego;
  • faza zaburzonego gojenia – umownie rozpoczyna się po 12 tygodniu. Charakteryzuje się silniejszym bólem, a w badaniu USG możemy zaobserwować wnikanie naczyń naprawczych do ścięgna (hiperwaskularyzacja);
  • degeneracyjna – występująca najczęściej u starszych pacjentów. Dochodzi w niej do śmierci komórek w obrębie ścięgna.
W zależności od fazy oraz dolegliwości pacjenta mamy kilka możliwości leczenia. Najczęściej stosowanymi są: fala uderzeniowa oraz zdobywająca coraz większą popularność w Polsce przezskórna elektroliza. Należy jednak pamiętać, że podstawą leczenia niezależnie od wybranej metody powinny być odpowiednie ćwiczenia.

Przezskórna elektroliza – celowana terapia inwazyjna

Przezskórna elektroliza to zabieg z kategorii fizjoterapii inwazyjnej, który polega wprowadzeniu igły do akupunktury w zmienione chorobowo ścięgno oraz zadziałania na nie prądem stałym. Druga elektroda przyklejana jest na skórę w pewnej odległości od wkłucia. Zabieg odbywa się pod kontrolą USG, aby efekt był jak najbardziej lokalny. W ten sposób, przepływający przez igłę prąd powoduje zmianę pH pod anodą na kwasowe i pod katodą (igła) na zasadowe, co powoduje drażnienie tkanki. Wywołany w ten sposób stan zapalny, który często w przebiegu tendinopatii nie występuje, ma na celu rozpoczęcia kaskady gojenia się tkanki. Dodatkowo, elektroliza działa przeciwbólowo indukując proces apoptozy (uśmiercania) zmienionych chorobowo komórek ścięgna oraz zmniejsza aktywność wspomnianych wcześniej metaloproteinaz.
Jakie struktury można leczyć za pomocą tej metody?
  • łokieć tenisisty/golfisty;
  • ścięgno achillesa;
  • rozcięgno podeszwowe;
  • więzadło właściwe rzepki;
  • ścięgna mięśni pośladkowych.
Proces leczenia tendinopatii za pomocą przezskórnej elektrolizy rozpoczynamy od szczegółowej diagnostyki. Aby skorzystać z tej metody dolegliwości muszą trwać minimum 3 miesiące. Następnie, za pomocą badania funkcjonalnego oraz aparatu USG, oceniamy stan ścięgna. Jeśli pacjent spełnia wymagania rozpoczynamy serię 3-6 zabiegów połączonych z odpowiednio dobranymi ćwiczeniami.
Podsumowując, długość trwania cyklu zależy od stanu pacjenta, który kontrolujemy na każdej wizycie.
mgr Filip Kwak