Skolioza i wady postawy to schorzenia pojawiające się coraz częściej u dzieci. Brak odpowiedniego leczenia może spowodować w przyszłości poważne dolegliwości aparatu ruchu, układu oddechowego, dysfunkcje narządów wewnętrznych a także przewlekły ból.
Wady postawy w obrębie kręgosłupa
Najczęstszymi wadami postawy w obrębie kręgosłupa są plecy okrągłe, plecy płaskie, okrągło-wklęsłe oraz skolioza. Kręgosłup człowieka ma dwie fizjologiczne krzywizny. Odcinki szyjny i lędźwiowy są uwydatnione ku przodowi i określane mianem lordozy. Odcinek piersiowy skierowany jest do tyłu i określam go kifozą. Jeśli krzywizny te zostaną pogłębione lub wypłaszczone, mamy do czynienia wtedy z wyżej wymienionymi wadami postawy.
Plecy okrągłe powstają na skutek pogłębienia fizjologicznej krzywizny kręgosłupa piersiowego, a gdy odcinek piersiowy jest zbyt prosty, to powstają plecy płaskie.
Pogłębienie lordozy lędźwiowej i kifozy piersiowej skutkuje powstaniem pleców okrągło-wklęsłych. Skolioza jest zniekształceniem trójpłaszczyznowym. Dochodzi do zmian krzywizn (lordoza, kifoza), następuje boczne skrzywienie kręgosłupa oraz rotacja osiowa kręgów.
Skolioza – podział, symptomy
Skolioza mierzona jest metodą Cobba. Mianem skoliozy określa się skrzywienie od 10 stopni. Ogólnie skoliozy możemy podzielić na czynnościowe oraz strukturalne. Czynnościowe dotyczą tylko jednej płaszczyzny kręgosłupa i najczęściej ustępują gdy wyeliminujemy przyczynę. Strukturalne są zniekształceniem wielopłaszczyznowym. Wyróżniamy skoliozy kostnopochodne, nerwopochodne, mięśniopochodne i idiopatyczne (o nieznanym pochodzeniu). Symptomy skoliozy to nierówno ustawione barki, asymetria talii, asymetrycznie ustawione łopatki, nierówna wysokość bioder, krzywy przebieg linii kręgosłupa, nieprawidłowe ustawienie miednicy, pochylenie ciała na jedną stronę. W przypadku zaawansowanej skoliozy obserwujemy wystające żebra po jednej stronie, może wystąpić także ból i trudności w oddychaniu.
Wady postawy w obrębie kolan
Wady postawy mogą pojawić się również w obrębie kolan. Wyróżniamy koślawość i szpotawość. Koślawość występuje gdy przy złączonych i wyprostowanych kolanach między stopami tworzy się odstęp powyżej 4,5cm. Nogi układają się w kształt litery x. Do szóstego roku życia dziecka, kolana koślawe są stanem fizjologicznym. Koślawość kolan u dziecka doprowadza do zmian patologicznych i chorobowych w innych częściach ciała w późniejszym wieku. Może powodować skoliozę, zaburzenia czucia czy zmiany mięśniowo-szkieletowe.
Szpotawość kolan występuje gdy tworzy się odstęp między kolanami podczas gdy nogi są wyprostowane a stopy złączone. Najczęstszą przyczyną szpotawości jest krzywica i nadwaga. Do wad postawy zaliczamy także nieprawidłowości w obrębie stóp. Obniżenie sklepienia stopy nazywamy płaskostopiem. Powstaje ono na skutek obniżenia napięcia mięśni, siedzącego trybu życia, nadwagi, niewłaściwego obuwia, nieprawidłowego obciążania i ustawienia stóp podczas chodzenia i stania. Wyróżniamy także stopę koślawą, płasko-koślawą i szpotawą.
Czym jest metoda FITS?
Metoda FITS – funkcjonalna, indywidualna terapia skolioz i wad postawy to kompleksowe leczenie tych schorzeń. Metoda obejmuje wywiad, badanie, manualną pracę z pacjentem oraz wprowadzenie odpowiednich ćwiczeń korekcyjnych. Podczas terapii dziecko leczy się holistyc. Wzmacniany jest gorset mięśniowy. Terapeuta wprowadza trening sensomotoryczny, mający na celu poprawę równowagi i koordynacji. Dziecko uczy się poprawnego obciążania stóp, co przekłada się na poprawę pozycji miednicy i kręgosłupa. Metoda pozwala na skuteczne leczenie stopy płasko-koślawej oraz wad kolan. Ćwiczenia dobiera się indywidualnie, w zależności od potrzeb pacjenta oraz w przypadku skoliozy, kąta skrzywienia.
Oddech a terapia skolioz
Terapia obejmuje również pracę nad oddechem. W przypadku skoliozy stanowi nieodłączny element terapii. Odpowiednia technika oddechu poprawia napięcie mięśniowe, wentylację płuc i mobilizuje stawy międzyżebrowe kręgosłupa. Oddychając dziecko angażuje układ mięśniowy i nerwowy. Jeśli dziecko kwalifikuje się do zabiegu operacyjnego (w przypadku bardzo dużego kąta skoliozy) także należy odpowiednio się przygotować. Metoda FITS pozwala zadbać o aspekty, które ułatwią przebieg rehabilitacji po odbytym zabiegu.
Podsumowując, niezwykle ważna jest aktywność fizyczna w ciągu dnia, gdyż teraźniejszy tryb życia sprzyja pojawieniu się wad postawy. Dzieci coraz mniej czasu poświęcają na zabawy ruchowe, spędzając czas przed komputerem lub telefonem. Przyjmują wówczas nieprawidłową postawę ciała, osłabiają gorset mięśniowy oraz obciążają układ kostno- szkieletowy. Warto zatem angażować się w różnorodne formy aktywności fizycznej i zapobiegać niekorzystnym zmianom wynikającym z siedzącego stylu życia.
mgr Angelika Wolna,
fizjoterapeutka, terapeutka FITS
